
btakeshi
すでに学んだ (a+b)^2 の展開は,カッコの中身が2個でした。これをカッコの中身3個にしたらどうなるのでしょうか。ここでは (a+b+c)^2 の展開公式を学びます。実は2個でも3個でも同じ考え方で展開することができます。公式は単に形を覚えるのではなく,その意味を考えて使い方を覚えることが大切です。
おなじみ(カッコ)2乗の公式
(a+b)^2 = a^2+2ab+b^2
には,仲間の公式があります。それが
(a+b+c)^2 = a^2+b^2+c^2+2ab+2bc+2ca
という公式です。一見すると同じには見えませんが,どちらも同じ考え方で使う公式です。公式を覚えるのではなく,考え方を身に着けることが大切です。
【証明】
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colBX{mistyrose}{$a+b = X$} & と置き換えると\\ \\ (a+b+c)^2 &= \{(\colBX{mistyrose}{$a+b$})+c\}^2\\ & \colMM{orange}{ \Darr a+b=X\ と置き換える}\\ &= (\colBX{mistyrose}{$X$}+c)^2\\ \\ &= \colBX{palegreen}{$X$}^2+2\colBX{palegreen}{$X$}c+c^2\\ & \colMM{green}{ \Darr X = a+b\ に戻す}\\ &= (\colBX{palegreen}{$a+b$})^2+2(\colBX{palegreen}{$a+b$})c+c^2\\ \\ &= (a^2+2ab+b^2)+2ac+2bc+c^2\\ \\ &= a^2+b^2+c^2+2ab+2bc+2ca \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
(証明終)
【証明】
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} & (a+b+c)^2\\ & \colMM{orange}{ \Darr 2乗って2個かけるから}\\ &= (a+b+c)(a+b+c)\\ & \colMM{green}{ \Darr 丁寧に分解}\\ &= a(a+b+c)+b(a+b+c)+c(a+b+c)\\ & \colMM{magenta}{ \Darr さらに展開}\\ &= a^2+ab+ac+ab+b^2+bc+ac+bc+c^2\\ & \colMM{deepskyblue}{ \Darr 整理して終}\\ &= a^2+b^2+c^2+2ab+2bc+2ca \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
(証明終)
どちらの公式も
- すべての項を2乗する
- 項を2つずつ組合せて掛けて,さらに2倍する
- すべて足す
この考え方で使います。(カッコ)の中身が2項でも3項でも,もちろん4項以上でも同じです。
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$x$})^2 &= x^2\\ (\colBX{palegreen}{$-2y$})^2 &= 4y^2\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$x$} \times \colBX{palegreen}{$(-2y)$} & = -2xy \Rightarrow -4xy\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ (\colBX{mistyrose}{$x$}\,\colBX{palegreen}{$-2y$})^2 &= x^2+4y^2-4xy \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$a$})^2 &= a^2\\ (\colBX{palegreen}{$-2b$})^2 &= 4b^2\\ (\colBX{violet}{$1$})^2 &= 1\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$a$} \times \colBX{palegreen}{$(-2b)$} & = -2ab \Rightarrow -4ab\\ \colBX{palegreen}{$-2b$} \times \colBX{violet}{$1$} & = -2b \Rightarrow -4b\\ \colBX{violet}{$1$} \times \colBX{mistyrose}{$a$} & = a \Rightarrow 2a\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ (\colBX{mistyrose}{$a$}\,\colBX{palegreen}{$-2b$}\,\colBX{violet}{$+1$})^2 &= a^2+4b^2+1-4ab-4b+2a\\ \\ &= a^2+4b^2-4ab+2a-4b+1 \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$a$})^2 &= a^2\\ (\colBX{palegreen}{$b$})^2 &= b^2\\ (\colBX{violet}{$c$})^2 &= c^2\\ (\colBX{lightcyan}{$d$})^2 &= d^2\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$a$} \times \colBX{palegreen}{$b$} & = ab \Rightarrow 2ab\\ \colBX{mistyrose}{$a$} \times \colBX{violet}{$c$} & = ac \Rightarrow 2ac\\ \colBX{mistyrose}{$a$} \times \colBX{lightcyan}{$d$} & = ad \Rightarrow 2ad\\ \colBX{palegreen}{$b$} \times \colBX{violet}{$c$} & = bc \Rightarrow 2bc\\ \colBX{palegreen}{$b$} \times \colBX{lightcyan}{$d$} & = bd \Rightarrow 2bd\\ \colBX{violet}{$c$} \times \colBX{lightcyan}{$d$} & = cd \Rightarrow 2cd\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ & (\colBX{mistyrose}{$a$}\,\colBX{palegreen}{$+b$}\,\colBX{violet}{$+c$}\,\colBX{lightcyan}{$+d$})^2\\ \\ &= a^2+b^2+c^2+d^2+2ab+2ac+2ad+2bc+2bd+2cd \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
※(カッコ)の中身が4個になっても同じでした。5個でも6個でも,何個でも同じです。が,ちょっと大変ですね。
次の式を展開しよう。
↓この問題へのリンクはこちら(右クリックで保存)
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$a$})^2 &= a^2\\ (\colBX{palegreen}{$b$})^2 &= b^2\\ (\colBX{violet}{$c$})^2 &= c^2\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$a$} \times \colBX{palegreen}{$b$} & = ab \Rightarrow 2ab\\ \colBX{palegreen}{$b$} \times \colBX{violet}{$c$} & = bc \Rightarrow 2bc\\ \colBX{violet}{$c$} \times \colBX{mistyrose}{$a$} & = ca \Rightarrow 2ca\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ (\colBX{mistyrose}{$a$}\,\colBX{palegreen}{$+b$}\,\colBX{violet}{$+c$})^2 &= a^2+b^2+b^2+2ab+2bc+2ca \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
↓この問題へのリンクはこちら(右クリックで保存)
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$a$})^2 &= a^2\\ (\colBX{palegreen}{$-b$})^2 &= b^2\\ (\colBX{violet}{$2$})^2 &= 4\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$a$} \times \colBX{palegreen}{$(-b)$} & = -ab \Rightarrow -2ab\\ \colBX{palegreen}{$-b$} \times \colBX{violet}{$2$} & = -2b \Rightarrow -4b\\ \colBX{violet}{$2$} \times \colBX{mistyrose}{$a$} & = 2a \Rightarrow 4a\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ (\colBX{mistyrose}{$a$}\,\colBX{palegreen}{$-b$}\,\colBX{violet}{$+2$})^2 &= a^2+b^2+4-2ab-4b+4a\\ \\ &= a^2+b^2-2ab+4a-4b+4 \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
↓この問題へのリンクはこちら(右クリックで保存)
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$a$})^2 &= a^2\\ (\colBX{palegreen}{$b$})^2 &= b^2\\ (\colBX{violet}{$-c$})^2 &= c^2\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$a$} \times \colBX{palegreen}{$b$} & = ab \Rightarrow 2ab\\ \colBX{palegreen}{$b$} \times \colBX{violet}{$(-c)$} & = -bc \Rightarrow -2bc\\ \colBX{violet}{$-c$} \times \colBX{mistyrose}{$a$} & = -ca \Rightarrow -2ca\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ (\colBX{mistyrose}{$a$}\,\colBX{palegreen}{$+b$}\,\colBX{violet}{$-c$})^2 &= a^2+b^2+c^2+2ab-2bc-2ca \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
↓この問題へのリンクはこちら(右クリックで保存)
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$x$})^2 &= x^2\\ (\colBX{palegreen}{$-2y$})^2 &= 4y^2\\ (\colBX{violet}{$3z$})^2 &= 9z^2\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$x$} \times \colBX{palegreen}{$(-2y)$} & = -2xy \Rightarrow -4xy\\ \colBX{palegreen}{$-2y$} \times \colBX{violet}{$3z$} & = -6yz \Rightarrow -12yz\\ \colBX{violet}{$3z$} \times \colBX{mistyrose}{$x$} & = 3zx \Rightarrow 6zx\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ (\colBX{mistyrose}{$x$}\,\colBX{palegreen}{$-2y$}\,\colBX{violet}{$+3z$})^2 &= x^2+4y^2+9z^2-4xy-12yz+6zx \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan
↓この問題へのリンクはこちら(右クリックで保存)
\newcommand\colNS[2]{\color{#1}#2\color{black}} \newcommand\colUL[2]{\textcolor{#1}{\underline{\color{black}#2}}} \newcommand\colMM[2]{\color{#1}\scriptsize\bf\bm #2\color{black}} \newcommand\colBX[2]{\colorbox{#1}{#2}} \newcommand\colFR[2]{\textcolor{#1}{\fbox{\color{black}#2}}} \begin{align*} \colMM{red}{準備1➡} & \colMM{red}{すべて2乗する}\\ (\colBX{mistyrose}{$x^2$})^2 &= x^4\\ (\colBX{palegreen}{$x$})^2 &= x^2\\ (\colBX{violet}{$1$})^2 &= 1\\ \\ \colMM{red}{準備2➡} & \colMM{red}{2つずつ組合せて掛ける➡ さらに2倍}\\ \colBX{mistyrose}{$x^2$} \times \colBX{palegreen}{$x$} & = x^3 \Rightarrow 2x^3\\ \colBX{palegreen}{$x$} \times \colBX{violet}{$1$} & = x \Rightarrow 2x\\ \colBX{violet}{$1$} \times \colBX{mistyrose}{$x^2$} & = x^2 \Rightarrow 2x^2\\ \\ \colBX{lightgray}{\scriptsize【解答】} \\ (\colBX{mistyrose}{$x^2$}\,\colBX{palegreen}{$+x$}\,\colBX{violet}{$+1$})^2 &= x^4+x^2+1+2x^3+2x+2x^2\\ \\ &=x^4+2x^3+3x^2+2x+1 \end{align*} %1 orange,bisque %2 green,palegreen %3 magenta, violet %4 deepskyblue, lightcyan